Περιγραφή βιβλίου

Τα σημειώματα της μητέρας Παναγιώτας.

Όλα άρχισαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 όταν σταμάτησε να δουλεύει ο πατέρας Παναγιώτης, ο Πάνος των σημειωμάτων. Πούλησε τη μισή άδεια ταξί που είχε στην κατοχή του και με τα χρήματα που πήρε υποτίθεται ότι θα συνεργαζόταν με ένα φίλο του για να αρχίσουν εισαγωγές μεταχειρισμένων ανταλλακτικών αυτοκινήτων από τη Γερμανία. Έκαναν ένα ταξίδι εκεί αμέσως μόλις εισέπραξαν τα χρήματα. Ποτέ δεν είδαμε το παραμικρό ανταλλακτικό να φτάνει από οπουδήποτε.

Πριν σταματήσει να δουλεύει ο πατέρας, είχε φροντίσει να βρει δουλειά στη μητέρα Παναγιώτα, τη συντάκτρια-συγγραφέα όλων των εδώ συγκεντρωμένων μηνυμάτων, ως τραπεζοκόμο σε ένα Ίδρυμα-οικοτροφείο για άπορα κορίτσια που μάθαιναν κομμωτική.

Η μητέρα έπρεπε να ξυπνάει στις 5 τα χαράματα, να ετοιμάζει φαγητό για μένα και τον πατέρα και να φεύγει για τη δουλειά πριν από τις 6.

Ήταν η εποχή που είχε αρχίσει να χάνει αδέλφια της με πρώτο τον Σάκη που πουλούσε σιροπιαστά γλυκά σε ένα μικροσκοπικό μαγαζί με βιτρίνα στην αρχή της οδού Αθηνάς στην Ομόνοια και δούλευε και στο κυλικείου του δεύτερου νεκροταφείου. Τη χωρισμένη γυναίκα του την είχε σκοτώσει ο εραστής της όταν την έπιασε με άλλον στην ταράτσα του σπιτιού της.

Η αδελφή Έμυ είχε μόλις εγκαταλείψει την οικογενειακή εστία για να παντρευτεί και να αποκτήσει ένα αγόρι πρώτα και μετά μια κόρη. Θα χωρίσει λίγα χρόνια μετά τη γέννηση της κόρης της, από την οποία θα αποκτήσει αργότερα τον Φίλιππο, πρώτο δισέγγονο της μητέρας, και λίγο μετά τον Στέφανο.

Η μόνη λύση για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις για το ποιος από τους δυο μας (δηλαδή ο πατέρας Πάνος και εγώ) θα φάει τι το μεσημέρι από αυτά που άφηνε στο τραπέζι της κουζίνας, για το ποιος θα έπρεπε να αγοράσει ψωμί ή για το ποιος θα πάει για ψήσιμο το φαγητό στο φούρνο, ήταν να αφήνει σημειώματα στο τραπέζι πριν φύγει για δουλειά. Γραμμένα σε χαρτοπετσέτες τα περισσότερα από αυτά αλλά και σε οποιοδήποτε κομμάτι χαρτί έβρισκε μπροστά της, ακόμα και στην πίσω όψη από δελτία του Joker ή και σε χάρτινα τραπεζομάντηλα που χρησιμοποιούσαμε κατά καιρούς.

Τα περισσότερα από τα 100 σημειώματά της που παρουσιάζονται εδώ χωρισμένα σε κατηγορίες είναι για το καθημερινό φαγητό. Από τα πιο απλά, όπως για το ποιος υποχρεούνταν εκείνη τη συγκεκριμένη ημέρα να πάει το ταψί για ψήσιμο στο φούρνο, μέχρι τα πολύ σύνθετα με ολόκληρες συνταγές που θα έπρεπε να συνθέσουμε εμείς οι ίδιοι.

Η δεύτερη σε όγκο κατηγορία σημειωμάτων είναι για το πού πήγαινε. Στην αδελφή μου, που λίγο μετά το γάμο της είχε αρχίσει να έχει προβλήματα με το σύζυγό της, και στην αγαπημένη της αδελφή Ελένη, ένα από τα 7 αδέλφια της με τα οποία, εκτός από δύο ξενιτεμένα, είχε συχνή επαφή. Ανάμεσα σε αυτά υπάρχουν και σημειώματα στα οποία έγραφε την αλήθεια για το πού θα είναι σε εμάς τους δύο, μαζί με πληροφορίες για το τι ψέμα να πούμε στους υπόλοιπους που θα ρωτούσαν.

Πολύ γέλιο βγάζουν τα σημειώματα για το ποιος με είχε πάρει τηλέφωνο όταν έλειπα. Ο παλιός μου φίλος Φρειδερίκος εμφανιζόταν ενίοτε ως φιτερικος, φυριτερικος, φριδερίκος… κ.α. Τρόμαζα θυμάμαι να αναγνωρίσω τις φίλες μου ευτυχήα, ευβακελία, τιάνα, Κγέλη…. ενώ, όλως παραδόξως είχε πετύχει μερικούς που τα ονόματά τους δεν ήταν πολύ γνώριμά της, όπως Θέτις, Βέρα, Τέρης και Φένια.

Μια μικρή σε αριθμό κατηγορία είναι αυτή με τα πολλαπλά μηνύματα σε συσκευασία του ενός. Απ’ ό,τι φαίνεται, όταν χρησιμοποιούσε όλη την επιφάνεια της χαρτοπετσέτας για το πρώτο μήνυμα με συμβατικό διάστιχο και ανακάλυπτε ότι είχε κι άλλα πράγματα να πει, τότε έγραφε τις υπόλοιπες οδηγίες σε κάποια γωνία του χαρτιού αλλά ανενδοίαστα και ανάμεσα στις προτάσεις του πρώτου μηνύματος.

Τέλος, υπάρχει και μια σειρά σημειωμάτων με πολύ διαφορετικά θέματα, από μια πλήρη συνταγή για χαλβά κατσαρόλας μέχρι και οδηγίες για το πώς βάζουμε τους πάτους στα παπούτσια μας. Μοναδικό είναι το μήνυμα απολογίας για ένα φαγητό που δεν πέτυχε, το οποίο μπορεί μεν να είναι «αποτυχία» αλλά είναι νόστιμο και μπορούμε να βάλουμε με την «τριπιτη» κουτάλα. Το σημείωμα κλείνει με το αμίμητο: «άστα στεναχοριθικα».