Η συνέντευξή μου στον Κωνσταντίνο Καραγιαννόπουλο από το dailygoal.gr:

Έχετε κάνει πολύ εντυπωσιακές σπουδές στο Παρίσι. Σπουδάσατε Κοινωνιολογία, Ιστορία της Τέχνης και Φιλοσοφία. Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε στην συγγραφή βιβλίων για παιδιά;

Οι καλύτερες σπουδές που μπορεί να κάνει κανείς, Κωνσταντίνε, είναι να μάθει να συλλέγει ομορφιά από παντού, να την οργανώνει μ΄ έναν πρωτότυπο τρόπο και να βρίσκει τρόπο να την προσφέρει στους συνανθρώπους του. Αυτό είναι το ζητούμενο, τουλάχιστον στον τομέα των Ανθρωπιστικών Σπουδών, η μεθοδολογία. Γύρω από αυτά τα θέματα έχει ξεκινήσει ένας μεγάλος διάλογος με εισηγητές εμπνευσμένους ανθρώπους όπως ο Ken Robinson και ο Alain de Botton που υποστηρίζουν ότι το ακαδημαϊκό μοντέλο εκπαίδευσης που παράγει εκατομμύρια πτυχιούχους έχει χρεοκοπήσει. Πολλοί προτείνουν τώρα εναλλακτικούς τρόπους διδασκαλίας με κεντρικό άξονα τη δημιουργικότητα. Είμαι κι εγώ της ίδιας σχολής και μέσα από τα βιβλία μου προτείνω πολλούς αντισυμβατικούς και με πολύ χιούμορ δοσμένους τρόπους για το πώς μπορεί να αισθανθεί δημιουργός ένα παιδί ή ένας έφηβος. Α! δεν σου είπα για μένα. Ναι, πράγματι, τα σπούδασα όλα αυτά που λες στο Παρίσι. Καλά, μη φανταστείς μεγάλη ζωή με χρήματα του μπαμπά από την πατρίδα. Τίποτα τέτοιο παρά δουλειά, τον περισσότερο καιρό πουλώντας κρέπες στο δρόμο και στο κρύο, και διάβασμα, πολύ διάβασμα. Τα σπούδασα όλα αυτά μ΄ έναν τρόπο όμως σαν να ήθελα να τα χρησιμοποιήσω κάποτε μ΄ ένα καινούριο δικό μου τρόπο. Τελικά, αφού ασχολήθηκα αρκετά χρόνια με το εμπόριο έργων τέχνης απ΄ όπου έκλεψα πολύ ομορφιά, τα έκανα βιβλία για παιδιά, εφήβους και όχι μόνο. Αυτό που με οδήγησε στη συγγραφή ήταν ο ίδιος ο εαυτός μου που δεν θα ησύχαζε αν δεν τον έπειθα ότι όλα όσα είχα μάθει ήταν για να κάνω αυτόν τον κόσμο μια στάλα ομορφότερο.

Ποια η σχέση σας με τα παιδιά;

Εγώ δεν έχω καμία απολύτως σχέση με τα παιδιά… είμαι παιδί. Μ΄ έναν αδιάφορο και πάντα απόντα πατέρα και με μία μητέρα με πολλά παράσημα ενστικτώδους φροντίδας αλλά αγράμματης ουσιαστικά και ενίοτε μελαγχολικής, φαίνεται ότι αναγκάστηκα να απωθήσω τα πάντα για να καταφέρω να επιβιώσω. Ώσπου απόκτησα δύο γιους και άρπαξα την ευκαιρία να γίνω κι εγώ παιδί επιτέλους. Έκτοτε τα πηγαίνω θαυμάσια με τα παιδιά. Βλέπω ότι λίγο να τους κεντρίσεις το ενδιαφέρον, βγάζουν μια ασύλληπτη δημιουργικότητα και είναι σαν να σε παρακαλούν να τους υποδείξεις τρόπους να την εφαρμόσουν. Εγώ αυτό προσπαθώ να το κάνω μέσα από μια μεγάλη σειρά βιβλίων πάνω στην κρυμμένη ομορφιά των πραγμάτων.

Όταν γράφετε ένα βιβλίο τι είναι αυτό που προσέχετε; Πως θεωρείτε πως πρέπει να είναι ένα παιδικό βιβλίο;

Αυτό που προσέχω όταν γράφω ένα βιβλίο είναι… μα δεν προσέχω τίποτα. Πολλά από τα βιβλία μου είναι σαν να τα έχουν γράψει τα ίδια τα παιδιά, όπως το δεν είμαι μικρός! Στο οποίο ο συγγραφέας γράφει τα απομνημονεύματά του πριν μάθει να διαβάζει… και το Εγώ ο μεγάλος που ο εξυπνάκιας μεγάλος αδελφός παλεύει σκληρά με τη φαντασία του και άλλοτε κερδίζει και άλλοτε χάνει. Συνήθως, έρχεται μετά ο ενήλικας εξυπνάκιας συγγραφέας και αυτολογοκρίνεται και πολλές από τις εμπνεύσεις του πάνε χαμένες… ο ενήλικας είπα, εγώ όχι ακόμα. Μετά σκέφτεται τι θα πουν οι γνωστοί του συγγραφείς και οι φίλοι του και έτσι πάνε κι άλλες καλές ιδέες του… εγώ γνωρίζω ελάχιστους συναδέλφους και οι καλύτεροι φίλοι μου είναι παιδιά. Αργότερα λέει: «μα δεν έβαλα τίποτα που να θυμίζει Ελλάδα, τίποτα για τους συγγραφείς της, για τη μικρή μας πόλη, για την εκκλησία, για τη γιαγιά που έγνεφε και μας έλεγε παραμύθια…», εγώ και οι ήρωές μου τα βαριόμαστε όλα αυτά. Στο τέλος τον πιάνει κρύος ιδρώτας για το αν είναι καλά αυτά που έγραψε. Ε, λοιπόν ο λιγότερο κατάλληλος για να του το πει είναι ο εαυτός του. Κατέθεσες, κύριε, με τη ψυχή σου όλα όσα ήξερες μέχρι σήμερα; Καλώς, πέρασε έξω, τελειώσαμε. Αν ακούσεις ποτέ ένα παιδί να γελάει με αυτά που έγραψες ή το δεις να γυρίζει το κεφάλι του προς τον ουρανό με απορημένο βλέμμα, κάτι έκανες. Αλλιώς παράτα τα. Εεε.. μήπως ξέφυγα από το θέμα Κωνσταντίνε;

Κάθε άλλο… Διαβάζουν τα παιδιά βιβλία; Τι ανταπόκριση βλέπετε να έχουν τα e-books (ηλεκτρονικά βιβλία);

Τα παιδιά διαβάζουν έξυπνα βιβλία όπως τα βιβλία της Λίντγρεν (Πίπη) και του Μιλν (Γουίνι) παλιότερα και τώρα τους αντίστοιχους αντισυμβατικούς ήρωες και απαξιώνουν με τον χειρότερο τρόπο πολλές από τις μπούρδες που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να τους αρέσουν γιατί έτσι αποφάσισε κάποιο ιερατείο… Χαρίστε το Τα 33 ροζ ρουμπίνια του Ευγένιου Τριβιζά και αφήστε τα στην ησυχία τους να μεγαλώσουν όπως αυτά θέλουν. Τώρα, για τα ηλεκτρονικά βιβλία στην Ελλάδα τα πράγματα είναι λίγο περίεργα. Από τη μία η κρίση που δεν επιτρέπει αγορές συσκευών (ενώ και σε ένα απλό τάμπλετ αλλά και σε οποιονδήποτε υπολογιστή μπορεί κανείς να διαβάσει τα καλύτερα βιβλία του κόσμου) και από την άλλη η παραδοσιοκρατία που δεν θέλει μοντερνισμούς που υποτίθεται θα εξαφανίσουν το βιβλίο (ενώ αντίθετα έχει αποδειχθεί ότι το ηλεκτρονικό βιβλίο εισαγάγει πολλούς στη φιλαναγνωσία) έχουν σαν αποτέλεσμα η αγορά να είναι ακόμα πολύ μικρή. Ε, και λοιπόν; πρέπει να τη μεγαλώσουμε. Ένα πρώτο βήμα είναι να μπει το ψηφιακό βιβλίο στις σχολικές βιβλιοθήκες.

Ετοιμάζετε κάτι αυτό το διάστημα;

Μετά την έκδοση 15 βιβλίων τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του www.aristides.gr τώρα προσπαθώ να πουλήσω στο εξωτερικό καθώς, αν το ηλεκτρονικό βιβλίο έχει μειονεκτήματα, έχει το πλεονέκτημα να μπορείς να πουλάς σε όλο τον κόσμο από την κρεβατοκάμαρά σου. Έτσι λοιπόν κι εγώ μετέφρασα στα αγγλικά το πιο πιασάρικο βιβλίο μου που είναι το Οι ιππότες της αναποδογυρισμένης ετικέτας και ανοίγω τα φτερά μου. Δεν έχω τίποτα να φοβηθώ. Αντίθετα πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να διοχετευθεί και στο παιδικό και εφηβικό βιβλίο μέρος του τεράστιου πολιτιστικού αποθέματος που διαθέτει αυτός ο τόπος. Όσο για τη συνέχεια του εκδοτικού μου προγράμματος έχω σχεδόν αποφασίσει να ταράξω ακόμα λίγο τα νερά και να εκδώσω μια νέα σειρά βιβλίων που τα βάζει με την απληστία που εμείς μάθαμε στα παιδιά και δεν αυτά δεν εννοούν να μας την δώσουν πίσω. Με ένα δημιουργικό τρόπο όμως που οι ήρωες μου έμαθαν από τα βιβλία μου που κυκλοφορούν.

Δείτε τι απάντησα στον Χρήστο Τσαντή, στην συνέντευξή μου στο independent.gr:

Αριστείδη, πώς προέκυψε η στροφή που έκανες στη λογοτεχνία για παιδιά;

Πριν κάνω παιδιά εγώ δεν θυμάμαι να είχα διαβάσει κάποιο παιδικό βιβλίο. Μεγαλωμένος σε μία ανασφαλή και γεμάτη προβλήματα οικογένεια, εξαιτίας ενός τραγικά αδιάφορου και ουσιαστικά απόντος πατέρα αλλά με μια μητέρα γεμάτη ενστικτώδη φροντίδα για τα απαραίτητα, φαίνεται ότι απώθησα τα πάντα για να καταφέρω να επιβιώσω πνευματικά. Το μόνο που θυμάμαι είναι να διαβάζω οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια μου (Λουντέμη, Νίτσε, Σολωμό, Ράιχ…) και να γράφω ασταμάτητα βιβλία στο μυαλό μου.

Η αυτοφυγάδευσή μου στο εξωτερικό και οι σπουδές μου στην Κοινωνιολογία μου έδωσαν τα πρώτα στηρίγματα. Μετά θυμάμαι να μελετάω Φιλοσοφία και Ιστορία της Τέχνης αλλά… σαν παιδί που δεν είχα υπάρξει ποτέ, με μια παιγνιώδη διάθεση δηλαδή, κάπως σαν τον Μοντέν και τον Σαίξπηρ της αθωότητας και της φύσης.

Όταν γεννήθηκε ο πρώτος μου γιος είπα: «για κάτσε, μήπως αυτή είναι η ευκαιρία να ζήσεις κι εσύ σαν παιδί;». Όταν ήρθε ο δεύτερος, κάναμε τον μεγάλο μπαμπά μας κι εγώ έγινα ξανά παιδί για δεύτερη φορά! Εκεί να σε έχω να δεις πλάκα…

Όταν άρχισαν το σχολείο και δεν είχαν χρόνο να με παίζουν, εγώ άρχισα να διαβάζω τα παιδικά βιβλία τους. Και να παίζω μόνος μου… ανακαλύπτοντας ότι οτιδήποτε είχα μάθει έως τότε από τα 40 χρόνια διαβάσματος, σπουδών και μελέτης θα μπορούσαν να γίνουν κάτι σαν την κατά Νίτσε «χαρούμενη γνώση» κι άρχισα να γράφω. Από τότε δεν μπορώ να σταματήσω!

Τί σημαίνει παιδί, για σένα;

Κάθε παιδί για μένα είναι ένας ολόκληρος καινούριος κόσμος και είναι υποχρέωση δική μας, των μεγάλων να βρούμε τρόπους να του μάθουμε να εκφραστεί για να κάνει εμάς κι αυτόν τον κόσμο ομορφότερους.

Πολλοί μελετητές της παιδικής λογοτεχνίας επισημαίνουν την ανάγκη να είναι επικεντρωμένη στην αισθητική απόλαυση, στην ψυχαγωγική λειτουργία των κειμένων, παρά στην διδακτική-εκπαιδευτική. Εκ των πραγμάτων βέβαια η λογοτεχνία προσφέρει και συγκίνηση και γνώση. Το ζήτημα είναι κυρίως, κατά τη γνώμη μου, ποιες αξίες επιδιώκει να υπηρετήσει ο συγγραφέας με το έργο του. Εσύ, ποιές αξίες προβάλεις μέσα από το έργο σου;

Εγώ τους ήρωές μου τους έχω εμβολιάσει με ισχυρές δόσεις αντιδιδακτικού ορού…
Πιστεύω ότι ο διδακτισμός είναι το ασφαλέστερο καταφύγιο του ατάλαντου συγγραφέα παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας. Δυστυχώς στη χώρα μας έχουμε πολλά παραδείγματα που -εδώ είναι να τραβάς τα μαλλιά σου- συντηρούν ιδεολογικά παλαιότερα αλλά εμπορικά τώρα συμφέροντα.

Τα δικά μου βιβλία διαρθρώνονται πάνω σε τέσσερις βασικούς άξονες που είναι η αντισυμβατικότητα, η δημιουργικότητα, η ανατροπή (που λατρεύουν τα πιτσιρίκια) και το χιούμορ, το πιο δύσκολο από όλα.
Τα θέλω επίσης αδιάφορα σε κάθε είδους τοπικισμό, εθνικισμό, παρελθοντολογία, θρησκειοπαραδοσιοκρατισμό… μακριά από όλα αυτά τα τέρατα που ροκανίζουν, για να μη πω αφανίζουν, το χρόνο των ελληνόπουλων που θα έπρεπε να αφιερώνεται σε τρόπους να τα κάνεις να αισθανθούν ότι μπορεί να γίνουν δημιουργοί.

Ζούμε σε μια εποχή βαθιάς κρίσης, που αγκαλιάζει όλα τα επίπεδα της καθημερινότητάς μας. Ο Βρετανός ψυχίατρος Bowlby είχε γράψει πως: «Ακριβώς όπως τα παιδιά εξαρτώνται απολύτως από τους γονείς για τη συντήρησή τους, έτσι και οι γονείς, ιδιαίτερα οι μητέρες, σε όλες τις κοινωνίες, εκτός από τις πιο πρωτόγονες, εξαρτώνται από την ευρύτερη κοινωνία για την οικονομική τους στήριξη. Αν μια κοινωνία αγαπά τα παιδιά της, θα πρέπει να φροντίζει τους γονείς τους». Πώς μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς μια πολιτική και οικονομική πραγματικότητα που χαρακτηρίζει σαν «κόστος» ό,τι έχει να κάνει με την κοινωνική πρόνοια, τη μόρφωση; Μια πραγματικότητα που υποβιβάζει την ανθρώπινη υπόσταση, στο επίπεδο του… αριθμού! Πώς βλέπεις εσύ, αυτήν την κατάσταση;

Το κράτος πρόνοιας είναι παρελθόν. Το μπαλάκι της κοινωνικής ευθύνης έχει κάνει το πρώτο του γκελ και κατευθύνεται καταπάνω στον καθένα μας. Σαν άτομα πλέον πρέπει να κάνουμε όλοι ό,τι καλύτερο ξέρουμε ΚΑΙ για το καλό όλων μας. Όχι όπως γινόταν μέχρι τώρα σε αυτή την κακόπαθη χώρα. Η κρίση που χαρακτηρίζει ως «κόστος» ό,τι έχει να κάνει με την κοινωνική πρόνοια, όπως λες, είναι αποτέλεσμα ελλείμματος στην εκπαίδευση. Ως τέτοια πρέπει να εξεταστεί για να βρεθούν τρόποι εξόδου από αυτήν. Ένας από αυτούς τους πολλούς τρόπους θα έλεγα εγώ ότι είναι η λειτουργία βιβλιοθηκών σε κάθε σχολείο.

Τα μελλοντικά σου σχέδια, Αριστείδη; Τί ετοιμάζεις, για το επόμενο διάστημα;

Ω! Θυμάσαι που πιο πάνω σου είπα ότι δεν μπορώ να σταματήσω το γράψιμο; Αλήθεια ήταν! Δεν θα σταματήσω μέχρι τουλάχιστον να καταφέρω να κάνω πραγματικότητα ένα όραμα για μια νέα εποχή στο παιδικό και εφηβικό βιβλίο στην Ελλάδα και όχι μόνο καθώς, ναι το ομολογώ πρώτα σε σένα, έχω διεθνείς βλέψεις… Καλά, θα πεις, πάει, την ψώνισε κι αυτός. Οπότε εγώ τραβάω την καρέκλα, κάθομαι απέναντί σου και προσπαθώ να σου εξηγήσω.

Είμαστε στο Νοέμβριο του 2013, εντάξει; Μόλις πριν από δύο ημέρες άρχισαν να πωλούνται, μόνο σε ψηφιακή μορφή, εννοείται, το ενδέκατο και δωδέκατο βιβλίο μου και μαζί το πρώτο μου μεταφρασμένο στα αγγλικά. Έως το τέλος του χρόνου θα εκδώσω άλλα δύο και θα ανεβάσω στο site μου τα εξώφυλλα, τις περιγραφές και τα αποσπάσματα από άλλα 18 βιβλία που έχω έτοιμα.

Πέντε από αυτά τα νέα βιβλία είναι από μια νέα σειρά που έχει να κάνει με «Μία άσχημη, γριά, καμπούρα μάγισσα, την Απληστία»… που, μην κοιτάς τώρα που γέρασε, στα νιάτα της ήταν μια κούκλα και όλοι εμείς την ακολουθήσαμε μέχρι τον γκρεμό…

Πώς να μιλήσει κανείς στα παιδιά για την απληστία που μας οδήγησε εδώ, θα με ρωτήσεις. Θα δεις σε μερικές μέρες… Πώς να τα μάθεις να μην κάνουν τα ίδια με εμάς; Με το να χρησιμοποιήσουν τη δημιουργικότητά τους, που προσπάθησα να τα βοηθήσω να πιστέψουν ότι έχουν σε μια μεγάλη σειρά βιβλίων όπως το «Οι ιππότες της αναποδογυρισμένης ετικέτας» και «Οι χρωμοπαγιδευτές».

Για τα αμέσως επόμενα χρόνια έχω στα σκαριά μια άλλη σειρά βιβλίων με το τι μπορεί να κάνει ένας νέος που έχει μεγαλώσει μαθαίνοντας να είναι δημιουργικός και το έχει εφαρμόσει για το κοινό καλό στην αρχή της εφηβείας του… σου θυμίζει κάτι, λες;

Α, παραλίγο να το ξεχάσω. Τώρα προσπαθώ να βρω τρόπους και πόρους για να μεταφράσω και άλλα βιβλία μου. Ξέρεις, το μεγαλύτερο πλεονέκτημα των ψηφιακών εκδόσεων είναι ότι από το πιο απομονωμένο σημείο του πλανήτη, ακόμα και από την κρεβατοκάμαρά σου, μπορείς να πουλάς σε όλο τον κόσμο. Όποιος πιστεύει ότι έχει κάτι καινούριο να πει, δεν έχει να φοβηθεί τίποτα πλέον.